భారత భారతి. సుభాషితములు.

కో హి భారః సమర్ధానాం కిం దూరం వ్యవసాయినామ్

కో విదేశః సువిద్యానాం కః పరః ప్రియవాదినామ్.

సమర్ధులకు చేయ శక్యం కానిదంటూ ఏదైనా ఉంటుందా.

నిరంతరం ఉద్యమం చేసే వాళ్ళకి దూరం ఏమిటి.

మంచి విద్య కలవాళ్ళకి విదేశం ఏమిటి.

ప్రియంగా మాట్లాడే వాళ్ళకి పరాయి వాడు ఎవడు.

కర్తా కారయితా చైవ ప్రేరకో హ్యనుమోదకః

సుకృతే దుష్కృతే చైవ చత్వారః సమభాగినః

పుణ్యంలో అయినా పాపంలో అయినా చేసినవాడు,

చేయించినవాడు, చేయమని ప్రోత్సహించినవాడు

చాలా బాగా చేశావు అని ఆమోదించినవాడు

వీళ్ళు నలుగురూ ఫలాన్ని సమంగా పంచుకుంటారు.

కృపణేన సమోదాతా న భూతో న భవిష్యతి

అస్పృశ్యన్నేవ విత్తాని యః పరేభ్యః ప్రయచ్ఛతి.

పిసినారితో సమానమైన దాత ఇంతకు ముందు పుట్టలేదు.

ఇటు పైన పుట్టడు. ఎందుచేతననగా అతడు ధనం ముట్టుకోకుండానే

ఇతరులకు ఇచ్చేస్తాడు.

క్షణశః కణశశ్చైన విద్యామర్ధం చ సాధయేత్

క్షణ త్యాగే కుతో విద్యా కణత్యాగే కుతో ధనమ్.

ఒక్కొక్క క్షణం చొప్పునా, ఒక్కొక్క కణం చోప్పునా విద్యనూ,

ధనాన్ని సాధించాలి. క్షణం పోతే విద్య ఎక్కడ లభిస్తుంది.

కణం పోతే ధనం ఎలా పోగవుతుంది.

తైలాద్రక్షేజ్ఞలాద్రక్షేచ్ఛి ధిలబన్ధనాత్

మూర్ఖబస్తేన తొదవ్యమేవంవదతి పుస్తకమ్.

పుస్తకం ఇలా అంటుందిట - - నన్ను నూనె తగలకుండా

రక్షించాలి. నీళ్ళు తగలకుండా రక్షించాలి.

బంధనం ఒదులుకాకుండా చూచుకోవాలి.

నన్ను మూర్ఖుడి చేతుల్లో పెట్టకూడదు. అని.

పరోక్షే కార్యహంతారం ప్రత్యక్షే ప్రియవాదినమ్

వర్ణయేత్తాదృశ్యం మిత్రం విషకుంభం పయోముఖమ్.

ఎదుట ప్రియంగా మాట్లాడుతూ, వెనకాల పనులు చెడగొట్టే,

పాలతో నిండిన కుండవలె కనబడే విషకుంభమైన మిత్రుణ్ణి

విడచివేయాలి.

మాత్రా సమం నాస్తి శరీర పోషణం విద్యా సమం నాస్తి శరీర పోషణమ్

భార్యా సమం నాస్తి శరీరతోషణం చిన్తాసమం నాస్తి శరీరశోషణమ్.

తల్లి వలె శరీరాన్ని పోషించేది మరేదీ లేదు.

విద్యతో సమానమైన శరీరాలంకారం లేదు.

భార్యవలె శరీరానికి సౌఖ్యం కలిగించేది మరొకటి లేదు.

చింతవలె శరీరాన్ని మండింపచేసేది మరేదీ లేది.

మౌనం కాల విలంబశ్చ ప్రమాణం భూమి దర్శనమ్

భృకుట్యన్యముఖీ వార్తానకారః షడ్విధః స్మృతః

ఎవరైనా వచ్చి ఏదైనా కోరినప్పుడు లేదని చెప్పడానికి

ఆరు పద్ధతులు ఉన్నాయి. మాటలాడకపోవడం, ఆలశ్యం చేయడం,

అక్కడనుంచి లేచి వెళ్ళిపోవడం, నేలవైపు చూడడం,

కనుబొమ్మలు విరవడం, ముఖం మరొకవైపు త్రిప్పి మాటలాడడం

ఇలా లేదు అనడానికి ఆరు పద్ధతులు.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

శ్రోత్రం శ్రుతేనైవ న కుండలేన

దానేన పాణిర్నతు కంకణేన

విభాతి కాయః కరుణాపరాణామ్

పరోపకారేణ న చందనేన.

చెవి వేదములు వినుట చేతనే శోభించును గానీ,

కుండలముల వలన కాదు.

చేయి దానములు చేయుట వలన శోభించును గానీ,

కంకణముల వలన గాదు.

దయ గల వారి శరీరము పరోపకారము చేతనే శోభించును గానీ,

మంచి గంధము చేత కాదు.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

విదేశేషు ధనం విద్యా వ్యసనేషు ధనం మతిః

పరలోకే ధనం ధర్మః శీలం సర్వత్ర వైధనమ్

విదేశములందు విద్య, కష్టములందు బుద్ధి,

పరలోకము నందు ధర్మము

ధనము కాగా, శీలము అంతటనూ ధనమగును.

అనగా శీలము అన్నిటి కన్ననూ గొప్పది అని భావము.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

న శరీర మల త్యాగాత్ న రో భవతి నిర్మలాః

మానసేతు మలే త్యక్తే తతో భవతి నిర్మలః

కేవలం శరీర మలములను దూరం చేసుకున్నంత మాత్రాన

మనిషికి నిర్మలత్వం రాదు.

మనసు లోని కామ, క్రోధాదులను జయించడం ద్వారా

మనిషి లోని నిర్మలత్వం

బయట పడును.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

న వేష ధారణం సిద్ధేః కారణం న చ తత్కథాః

క్రియైవ సిద్ధేః కారణం నాత్ర కార్యస్తు సంశయః

కేవలం పేషాలు వేసుకుని, ప్రసంగాలు ఇవ్వడం ద్వారా విజయం లభించదు.

ఈ నైతిక విలువలు క్రమ పద్ధతిలో పాటించడం ద్వారానే సిద్ధి కలుగును.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

సత్యం బ్రూయాత్ ప్రియం బ్రూయాత్

న బ్రూయాత్ సత్య మప్రియమ్.

సత్యమునే చెప్పవలెను.

అదీ అవతల వారికి మేలు చేయునవే చెప్పవలెను.

అవతల వారి శ్రేయస్సు కోరునదియై ఉండవలెను.

అట్లు గాక అవతల వారికి కీడు జరుగునని తెలిసి,

వారికి ప్రియము కాదని తెలిసి, చెప్పరాదు.

భారత భారతి - సుభాషితములు.

అర్థాగృహే వివర్తన్తే శ్మశానే మిత్ర బాంధవాః

సుకృతం దుష్కృతం చైవ గచ్ఛన్త మను గచ్ఛతః

సంపదలు గృహంలోనే ఉండిపోతాయి. మితృలు, బంధువులు శ్మశానం వరకూ వచ్చి,తిరిగి పోతారు. చనిపోయిన వారి వెంట వచ్చేవి వారి పాప పుణ్యములే.